1.
The Guru Granth Sahib, p. 155
ਅਵਰਿ ਪੰਚ ਹਮ ਏਕ ਜਨਾ ਕਿਉ ਰਾਖਉ ਘਰ ਬਾਰੁ ਮਨਾ ॥
अवरि पंच हम एक जना किउ राखउ घर बारु मना ॥
ਮਾਰਹਿ ਲੂਟਹਿ ਨੀਤ ਨੀਤ ਕਿਸੁ ਆਗੈ ਕਰੀ ਪੁਕਾਰ ਜਨਾ ॥੧॥
मारहि लूटहि नीत नीत किसु आगै करी पुकार जना ॥१॥
ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨਾਮਾ ਉਚਰੁ ਮਨਾ ॥
स्री राम नामा उचरु मना ॥
ਆਗੈ ਜਮ ਦਲੁ ਬਿਖਮੁ ਘਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
आगै जम दलु बिखमु घना ॥१॥ रहाउ ॥
ਉਸਾਰਿ ਮੜੋਲੀ ਰਾਖੈ ਦੁਆਰਾ ਭੀਤਰਿ ਬੈਠੀ ਸਾ ਧਨਾ ॥
उसारि मड़ोली राखै दुआरा भीतरि बैठी सा धना ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੇਲ ਕਰੇ ਨਿਤ ਕਾਮਣਿ ਅਵਰਿ ਲੁਟੇਨਿ ਸੁ ਪੰਚ ਜਨਾ ॥੨॥
अम्रित केल करे नित कामणि अवरि लुटेनि सु पंच जना ॥२॥
ਢਾਹਿ ਮੜੋਲੀ ਲੂਟਿਆ ਦੇਹੁਰਾ ਸਾ ਧਨ ਪਕੜੀ ਏਕ ਜਨਾ ॥
ढाहि मड़ोली लूटिआ देहुरा सा धन पकड़ी एक जना ॥
ਜਮ ਡੰਡਾ ਗਲਿ ਸੰਗਲੁ ਪੜਿਆ ਭਾਗਿ ਗਏ ਸੇ ਪੰਚ ਜਨਾ ॥੩॥
जम डंडा गलि संगलु पड़िआ भागि गए से पंच जना ॥३॥
ਕਾਮਣਿ ਲੋੜੈ ਸੁਇਨਾ ਰੁਪਾ ਮਿਤ੍ਰ ਲੁੜੇਨਿ ਸੁ ਖਾਧਾਤਾ ॥
कामणि लोड़ै सुइना रुपा मित्र लुड़ेनि सु खाधाता ॥
ਨਾਨਕ ਪਾਪ ਕਰੇ ਤਿਨ ਕਾਰਣਿ ਜਾਸੀ ਜਮਪੁਰਿ ਬਾਧਾਤਾ ॥੪॥੨॥੧੪॥
नानक पाप करे तिन कारणि जासी जमपुरि बाधाता ॥४॥२॥१४॥
They are five.
I am one.
How do I save my house,
O my mind?
They beat and plunder
over and over.
Who should I look to
for rescue?
Be mindful
of the One,
O my mind.
Yama’s alarming army,
dense and mighty,
is coming for you.
As the edifice rose,
so did its doors.
Inside sits
a seductress.
Thinking herself immortal,
she keeps cavorting
while the five go about
their business of looting.
At last, razing the edifice,
they sack the shrine
and seize the bride.
But as soon as Yama’s rod
clubs the head
and the noose
tightens around the throat,
the five vamoose.
The bride yearns
for gold and silver,
and friends
for things to consume.
Nanak says, it’s for them
that one lapses,
unmindful of being dragged
straight to the city of death.
2.
The Guru Granth Sahib, pp. 142-43
ਵੇਖੁ ਜਿ ਮਿਠਾ ਕਟਿਆ ਕਟਿ ਕੁਟਿ ਬਧਾ ਪਾਇ॥
वेखु जि मिठा कटिआ कटि कुटि बधा पाइ॥
ਖੁੰਢਾ ਅੰਦਰਿ ਰਖਿ ਕੈ ਦੇਨਿ ਸੁ ਮਲ ਸਜਾਇ॥
खुंढा अंदरि रखि कै देनि सु मल सजाइ॥
ਰਸੁ ਕਸੁ ਟਟਰਿ ਪਾਈਐ ਤਪੈ ਤੈ ਵਿਲਲਾਇ॥
रसु कसु टटरि पाईऐ तपै तै विललाइ॥
ਭੀ ਸੋ ਫੋਗੁ ਸਮਾਲੀਐ ਦਿਚੈ ਅਗਿ ਜਾਲਾਇ॥
भी सो फोगु समालीऐ दिचै अगि जालाइ॥
ਨਾਨਕ ਮਿਠੈ ਪਤਰੀਐ ਵੇਖਹੁ ਲੋਕਾ ਆਇ॥੨॥
नानक मिठै पतरीऐ वेखहु लोका आइ॥२॥
Look how sugarcane is cut.
Look how, stripped
of leaves, it is bundled.
Thrusting it between
cylinders, the landowner
punishes it. Poured in
a cauldron and brought to
a boil, the juice
screams in anguish.
Even the pulp is saved
to intensify the fire
under the same cauldron.
Nanak says,
Folks, come and see
how sugarcane is deceived.
3.
The Guru Granth Sahib, p. 143
ਮਛੀ ਤਾਰੂ ਕਿਆ ਕਰੇ ਪੰਖੀ ਕਿਆ ਆਕਾਸੁ ॥
मछी तारू किआ करे पंखी किआ आकासु ॥
ਪਥਰ ਪਾਲਾ ਕਿਆ ਕਰੇ ਖੁਸਰੇ ਕਿਆ ਘਰ ਵਾਸੁ ॥
पथर पाला किआ करे खुसरे किआ घर वासु ॥
ਕੁਤੇ ਚੰਦਨੁ ਲਾਈਐ ਭੀ ਸੋ ਕੁਤੀ ਧਾਤੁ ॥
कुते चंदनु लाईऐ भी सो कुती धातु ॥
ਬੋਲਾ ਜੇ ਸਮਝਾਈਐ ਪੜੀਅਹਿ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਪਾਠ ॥
बोला जे समझाईऐ पड़ीअहि सिम्रिति पाठ ॥
ਅੰਧਾ ਚਾਨਣਿ ਰਖੀਐ ਦੀਵੇ ਬਲਹਿ ਪਚਾਸ ॥
अंधा चानणि रखीऐ दीवे बलहि पचास ॥
ਚਉਣੇ ਸੁਇਨਾ ਪਾਈਐ ਚੁਣਿ ਚੁਣਿ ਖਾਵੈ ਘਾਸੁ ॥
चउणे सुइना पाईऐ चुणि चुणि खावै घासु ॥
ਲੋਹਾ ਮਾਰਣਿ ਪਾਈਐ ਢਹੈ ਨ ਹੋਇ ਕਪਾਸ ॥
लोहा मारणि पाईऐ ढहै न होइ कपास ॥
ਨਾਨਕ ਮੂਰਖ ਏਹਿ ਗੁਣ ਬੋਲੇ ਸਦਾ ਵਿਣਾਸੁ ॥੧॥
नानक मूरख एहि गुण बोले सदा विणासु ॥१॥
How can deep waters
bother a fish?
How can the vast sky
pester a bird?
What can dew
do to a rock?
What’s marital bliss
to a eunuch?
No matter how much
a dog is rubbed
with sandalwood,
it can’t give up
its doghood.
Try reading out
scriptures to one
who is deaf.
Try bringing one
who is blind
into the light
of fifty lamps.
Scatter gold in front of
a grazing animal.
It still chooses
and eats grass.
Even when pulverized
to the finest powder,
iron doesn’t
become cotton.
Nanak says, these are
qualities of the fool,
who brings only ruin
the moment he opens
his mouth.
4.
The Guru Granth Sahib, p. 1286
ਕੁਲਹਾਂ ਦੇਂਦੇ ਬਾਵਲੇ ਲੈਂਦੇ ਵਡੇ ਨਿਲਜ ॥
कुलहां देंदे बावले लैंदे वडे निलज ॥
ਚੂਹਾ ਖਡ ਨ ਮਾਵਈ ਤਿਕਲਿ ਬੰਨ੍ਹ੍ਹੈ ਛਜ ॥
चूहा खड न मावई तिकलि बंन्है छज ॥
ਦੇਨ੍ਹ੍ਹਿ ਦੁਆਈ ਸੇ ਮਰਹਿ ਜਿਨ ਕਉ ਦੇਨਿ ਸਿ ਜਾਹਿ ॥
देन्हि दुआई से मरहि जिन कउ देनि सि जाहि ॥
ਨਾਨਕ ਹੁਕਮੁ ਨ ਜਾਪਈ ਕਿਥੈ ਜਾਇ ਸਮਾਹਿ ॥
नानक हुकमु न जापई किथै जाइ समाहि ॥
ਫਸਲਿ ਅਹਾੜੀ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਸਾਵਣੀ ਸਚੁ ਨਾਉ ॥
फसलि अहाड़ी एकु नामु सावणी सचु नाउ ॥
ਮੈ ਮਹਦੂਦੁ ਲਿਖਾਇਆ ਖਸਮੈ ਕੈ ਦਰਿ ਜਾਇ ॥
मै महदूदु लिखाइआ खसमै कै दरि जाइ ॥
ਦੁਨੀਆ ਕੇ ਦਰ ਕੇਤੜੇ ਕੇਤੇ ਆਵਹਿ ਜਾਂਹਿ ॥
दुनीआ के दर केतड़े केते आवहि जांहि ॥
ਕੇਤੇ ਮੰਗਹਿ ਮੰਗਤੇ ਕੇਤੇ ਮੰਗਿ ਮੰਗਿ ਜਾਹਿ ॥੧॥
केते मंगहि मंगते केते मंगि मंगि जाहि ॥१॥
The brainless
confer titles.
The shameless
accept them.
A basket tied
to the waist,
a rat cannot
squeeze into
the burrow.
Blessers die.
The blessed, too.
His command’s abstruse,
says Nanak.
Who knows
where the dead land up?
The spring crop for me
is One Name only.
So too what comes
to me in autumn.
Ending up at his door,
I made the lord
write a decree
absolving me.
The world’s a carnival
of doorways.
Countless sway
into and out of it.
Countless keep begging
till they go extinct.
5.
The Guru Granth Sahib, p. 468
ਕੂੜੁ ਰਾਜਾ ਕੂੜੁ ਪਰਜਾ ਕੂੜੁ ਸਭੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥
कूड़ु राजा कूड़ु परजा कूड़ु सभु संसारु ॥
ਕੂੜੁ ਮੰਡਪ ਕੂੜੁ ਮਾੜੀ ਕੂੜੁ ਬੈਸਣਹਾਰੁ ॥
कूड़ु मंडप कूड़ु माड़ी कूड़ु बैसणहारु ॥
ਕੂੜੁ ਸੁਇਨਾ ਕੂੜੁ ਰੁਪਾ ਕੂੜੁ ਪੈਨ੍ਹ੍ਹਣਹਾਰੁ ॥
कूड़ु सुइना कूड़ु रुपा कूड़ु पैन्हणहारु ॥
ਕੂੜੁ ਕਾਇਆ ਕੂੜੁ ਕਪੜੁ ਕੂੜੁ ਰੂਪੁ ਅਪਾਰੁ ॥
कूड़ु काइआ कूड़ु कपड़ु कूड़ु रूपु अपारु ॥
ਕੂੜੁ ਮੀਆ ਕੂੜੁ ਬੀਬੀ ਖਪਿ ਹੋਏ ਖਾਰੁ ॥
कूड़ु मीआ कूड़ु बीबी खपि होए खारु ॥
ਕੂੜਿ ਕੂੜੈ ਨੇਹੁ ਲਗਾ ਵਿਸਰਿਆ ਕਰਤਾਰੁ ॥
कूड़ि कूड़ै नेहु लगा विसरिआ करतारु ॥
ਕਿਸੁ ਨਾਲਿ ਕੀਚੈ ਦੋਸਤੀ ਸਭੁ ਜਗੁ ਚਲਣਹਾਰੁ ॥
किसु नालि कीचै दोसती सभु जगु चलणहारु ॥
ਕੂੜੁ ਮਿਠਾ ਕੂੜੁ ਮਾਖਿਉ ਕੂੜੁ ਡੋਬੇ ਪੂਰੁ ॥
कूड़ु मिठा कूड़ु माखिउ कूड़ु डोबे पूरु ॥
ਨਾਨਕੁ ਵਖਾਣੈ ਬੇਨਤੀ ਤੁਧੁ ਬਾਝੁ ਕੂੜੋ ਕੂੜੁ ॥੧॥
नानकु वखाणै बेनती तुधु बाझु कूड़ो कूड़ु ॥१॥
The king is an illusion.
So too the subjects.
And the whole world?
An illusion, yes.
So too tents
and mansions
as well as those
who live in them.
So too gold and silver
and those wearing either.
So too the body and clothes,
and looks thought limitless.
Wife or husband, each is a figment.
Used up, both feel slighted.
The duped, in love with what isn’t,
have forgotten the creator.
Who should you befriend
in a world that’s evanescent?
The sugary illusion
drowns everyone.
Nanak has this much
to say humbly:
Without you, all there is
is mere trickery.
6.
The Guru Granth Sahib, p. 141
ਹਕੁ ਪਰਾਇਆ ਨਾਨਕਾ ਉਸੁ ਸੂਅਰ ਉਸੁ ਗਾਇ ॥
हकु पराइआ नानका उसु सूअर उसु गाइ ॥
ਗੁਰੁ ਪੀਰੁ ਹਾਮਾ ਤਾ ਭਰੇ ਜਾ ਮੁਰਦਾਰੁ ਨ ਖਾਇ ॥
गुरु पीरु हामा ता भरे जा मुरदारु न खाइ ॥
ਗਲੀ ਭਿਸਤਿ ਨ ਜਾਈਐ ਛੁਟੈ ਸਚੁ ਕਮਾਇ ॥
गली भिसति न जाईऐ छुटै सचु कमाइ ॥
ਮਾਰਣ ਪਾਹਿ ਹਰਾਮ ਮਹਿ ਹੋਇ ਹਲਾਲੁ ਨ ਜਾਇ ॥
मारण पाहि हराम महि होइ हलालु न जाइ ॥
ਨਾਨਕ ਗਲੀ ਕੂੜੀਈ ਕੂੜੋ ਪਲੈ ਪਾਇ ॥੨॥
नानक गली कूड़ीई कूड़ो पलै पाइ ॥२॥
What’s another’s by right is like
pork to a Muslim,
beef to a Hindu.
The pir or guru
says yes to only those
who won’t feed on carrion.
Prattle doesn’t propel you
to heaven. Liberation happens
when the truth is earned.
No matter how spiced up,
the forbidden does not
become palatable.
Nonsense,
Nanak says,
attracts nonsense.
7.
The Guru Granth Sahib, p. 1288
ਹਰਣਾਂ ਬਾਜਾਂ ਤੈ ਸਿਕਦਾਰਾਂ ਏਨ੍ਹ੍ਹਾ ਪੜ੍ਹ੍ਹਿਆ ਨਾਉ ॥
हरणां बाजां तै सिकदारां एन्हा पड़्हिआ नाउ ॥
ਫਾਂਧੀ ਲਗੀ ਜਾਤਿ ਫਹਾਇਨਿ ਅਗੈ ਨਾਹੀ ਥਾਉ ॥
फांधी लगी जाति फहाइनि अगै नाही थाउ ॥
ਸੋ ਪੜਿਆ ਸੋ ਪੰਡਿਤੁ ਬੀਨਾ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹੀ ਕਮਾਣਾ ਨਾਉ ॥
सो पड़िआ सो पंडितु बीना जिन्ही कमाणा नाउ ॥
ਪਹਿਲੋ ਦੇ ਜੜ ਅੰਦਰਿ ਜੰਮੈ ਤਾ ਉਪਰਿ ਹੋਵੈ ਛਾਂਉ ॥
पहिलो दे जड़ अंदरि जमै ता उपरि होवै छांउ ॥
ਰਾਜੇ ਸੀਹ ਮੁਕਦਮ ਕੁਤੇ ॥
राजे सीह मुकदम कुते ॥
ਜਾਇ ਜਗਾਇਨ੍ਹ੍ਹਿ ਬੈਠੇ ਸੁਤੇ ॥
जाइ जगाइन्हि बैठे सुते ॥
ਚਾਕਰ ਨਹਦਾ ਪਾਇਨ੍ਹ੍ਹਿ ਘਾਉ ॥
चाकर नहदा पाइन्हि घाउ ॥
ਰਤੁ ਪਿਤੁ ਕੁਤਿਹੋ ਚਟਿ ਜਾਹੁ ॥
रतु पितु कुतिहो चटि जाहु ॥
ਜਿਥੈ ਜੀਆਂ ਹੋਸੀ ਸਾਰ ॥
जिथै जीआं होसी सार ॥
ਨਕੀਂ ਵਢੀਂ ਲਾਇਤਬਾਰ ॥੨॥
नकीं वढीं लाइतबार ॥२॥
Hawks, deer and officers
are deemed skilled
but they get their own
ensnared and so don’t
find room in the next realm.
Only those who’ve
earned enlightenment
are pundits indeed.
First the roots go deep.
Only then does
the shade above
spread.
Kings are lions,
their ministers dogs.
They wake those
lying in peace.
The officials tear
with their nails.
The hounds lick
the spilt blood and guts.
But where humans are judged,
there the treacherous
are like those
with a severed nose.
